Данијела Киш (33), од Суботица, е дипломиран наставник по ликовна култура, која наместо сликарското платно, го користи дисплејот на мобилниот телефон, нанесувајќи на него бои со врвот на палецот од левата рака. Така се настанати бројни, како што ги нарекуваат, touchscreen или viber икони, чија прва изложба се случи минатата година.

Од 2003 год., Данијела Киш ја има дијагнозата: системско воспаление на крвните садови и периферните нерви. Не е во можност да се движи, не контролира 99 насто од своето тело, има чести и јаки болки, но тоа не ја спречува, на начин кој ѝ е својствен, да ја сведочи неминливата радост на животот и да го разубавува светот околу себе од нејзината постела, која постана своевидно ателје. Според зборовите на Данијела Киш: „животот е поубав од било кога“!

При еден разговор, на констатацијата дека: нејзина најголема љубов било вајарството, но дека сега не може да биде вајар, несекојдневниот уметник Данијела Киш, одговара: „да, но можам да сликам. Бог навидум одзема нешто, но на крајот се покажува дека тоа е од суштинска полза. Додека бев здрава мислев дека животот, здравјето, уметничкиот талент, определбата во животот… дека сето тоа е нешто што ми припаѓа само мене. Оттаму, секој критериум и насока во животот беа исклучиво плод на мојата самоволја, што се покажуваше, во пракса, дека не е добро. Живеев за добар помин и за моменти на привидна среќа, кои блеснуваат помеѓу две здодевности и исчезнуваат како да не постоеле. Создавав нешто, што знаев дека во најдобар случај ќе заврши за собирање на прашина во нечија колекција. Животот беше некако празен, денес е сосема поинаку“.

Continue reading “Данијела Киш: Сосредоточеност на сржта на животот!” →

Во своите раце, читателот ги држи кратките обраќања на Епископот стобиски и Местобљустител струмички Давид (Нинов), изговорени на неделните, или, пак, на некои други, празнични евангелски теми. Со мали исклучоци, речиси сите предочени обраќања се изговорени во нашиот манастир „Успение Богородично“. Вообичаено, обраќањата биваа снимани за време на богослужбата, веднаш после прочитаниот евангелски текст, а потоа, низ текот на времето, беа пренесувани и на хартија. Најголемиот дел од нив потекнуваат од првите неколку години, после ракополагањето на Епископот стобиски Давид во архиерејски чин, а ретки се оние обраќања, што имаат понов датум.

Редовите, беседите, коишто следуваат, не претставуваат схоластичко теоретизирање за човекот и светот во којшто тој живее, туку попрво се сведоштво за реалноста на животот во Христа, во нашето совремие, такво какво што е! Изговореното слово извира и се основа на Евангелието и секогаш за центар го има Христа, којшто е предвечното Слово и Премудроста Божја, којашто дејствува во светот и станува: „причина за вечно спасение“ (Евр. 5. 9). Освен повремени означувања на цитати од Светото Писмо, општо земено, овие обраќања немаат референци, бидејќи не се однапред подготвувани предавања на зададена тема, коишто би изискувале и научен пристап. Предочените обраќања се живо изговорена народна реч, која се однесува на Евангелието и неговата примена и поврзаност со секојдневните човекови дилеми, размислувања, проблематизирања. Токму затоа, обраќањата се изговорени на некомплициран јазик, јазик близок и разбирлив за човекот на нашето време. Би можеле да речеме дека овие кратки беседи, првенствено се наменети за оние луѓе, коишто дејствително учествуваат во литургискиот живот на Едната, Света, Соборна и Апостолска Црква, но, воопшто не ја исклучуваме можноста дека нивната содржина може да биде информативна и за останатите, потенцијални читатели.

Во редовите што следуваат, значи, читателот ќе ги прочита ставовите, коишто Епископот стобиски Давид ги среќавал кај мнозина Свети Отци на Црквата, ги примил при личните средби и разговори со современи собраќа Епископи, теолози, старци, монаси, ширум канонското Православие, ги прочитал на интернет и му оставиле впечаток, ги чул и им се восхитувал на некоја од православните радио станици, и, се разбира, сето тоа го изговорил, поминувајќи го низ призмата на неговиот, повеќе од дведецениски живот, облечен во, за него, најскапоценото расо.

Continue reading “Предговор: Логиум” →

Во Православното Предание постои разлика помеѓу: ум (νους), и, логика. Едно е ум, а друго е логиката. Општо речено, како што се гледа од Православното Предание – умот е окото на душата, со коешто човекот го гледа Бога! Умот е орган со кој човекот го гледа несоздаденото, а логиката е центар за познание на создаденото, бидејќи ги испитува создадените работи. Некои Отци, за поточно да определат: што е умот, го поврзуваат со вниманието и велат дека умот е најистенченото внимание. Таму, каде што се наоѓа вниманието, таму се наоѓа и умот на човекот.

Ако вниманието е свртено и потчинето на создадениот свет, значи дека умот живее во состојбата на своето неприродно движење. Ако вниманието е поврзано со логиката и човекот постојано мисли и размислува, поточно речено, постојано ги расејува мислите на несуштински нешта, тоа значи дека умот не се наоѓа во своето природно движење, туку е затемнет.

Continue reading “Митрополит Навпактски Јеротеј: Умот и логиката во Православното искуство” →

Патував еднаш со воз од Пашкањ за Бакау. За да не бидам во вагоните каде што се пуши, си купив карта и се качив на возот во оние вагони, коишто се споредни. Си реков: сепак, одам каде што нема да ме „кадат“ пушачите, зашто ме боли главата од чадот на цигарите. Во вагонот бев сам, и не знаев дали ќе дојде уште некој.

Пред самото тргнување влезе една група на високи офицери, коишто одеа во некое воено училиште. Беа мајори, полковници, а меѓу нив беше и еден постар водник со сопругата. Монах во офицерски вагон! Гледајќи се себеси во вагонот со офицерите, како монах си реков: каков разговор би можел да водам со нив? Јас си внимавав на својот мир и на своето: „Господи Исусе“ и седев мирно, бидејќи знаев дека ми претстои два часа патување со нив. А, треба да се префрлам во местото Лунка Стрмба на друг воз за Бакау, бидејќи одев кај отец Касијан, којшто беше настојател во Бакау, и кај отец Јануариј. Тоа беше во 1957 година.

Едниот од нив, за да не молчи и сакајќи да се пошегува рече:

– Гледај, бре! Добро ќе оди возов зашто овде имаме поп.

Го знаете она суеверие: поп – баксуз! Ако видиш поп – тешко си на тебе! Јас молчев, и не одговарав на нивните задевања.

– Слушаш ли, море, ако е овде попот, не ќе биде ли добро да ни ја раскаже онаа приказна за Бога? Се зборува дека некое „старче“ ги создало небото, земјата, ѕвездите, планините и морињата! Слушаш! „Старче“! Јас и понатаму молчев. Во себе си велев: остави ги на мира зашто се офицери. Тие се шегуваат, тие се смеат. Што би разговарале?

Но, еден од нив дојде и седна спроти мене.

– Оче не лутете се, од каде сте?

А, зошто да им кажам од Сихастрија?

– Од манастирот Њамц, реков.

– Што сте? Свештеник, професор, учител, што сте?

– Напротив, обичен монах сум. Патувам до Бакау.

– Слушаш, нашиве, сите се љубопитни да ни кажете нешто за Бога! Како оди таа приказна за Бога? Во таа ваша Библија се зборува дека Бог ги создал небото, земјата, светот, но ние имаме друго сфаќање за светот.

– Не лутете се, јас сум обичен монах, но ако ја почнам приказната за Бога, ќе треба овој воз да ја обиколи Земјата три пати, и колку што е долга, пак не ќе можам да ја завршам!

– Слушај што зборува попот!

– И, интересна е, реков, неверојатно! Кога ќе ја почнеме приказната за Бога, тогаш е држ – недај!

– Сакаме и ние да знаеме! Вие сте монах, а ние сме офицери. И, бездруго одиме заедно за Бакау.

Пред тргнување станав и се прекрстив. Тие не. Нивна работа.

– Ако веќе треба да разговараме тогаш барам од вас – чесен збор. Да ми простите, зашто влеговте овде цел вагон офицери, но овие ѕвезди не ги познавам, бидејќи јас служев војска кога имаше лентички. Ако случајно погрешно се изразам, немојте да ми се лутите!

Но, некој мајор стана и рече:

– Оче, гледај, сакам да ти кажам нешто. Зар не е апсурдно да веруваме во нешто што не се гледа? Вие кажувате дека постои Бог, но дали некој некогаш го видел. Безумно е некој да верува во она што не се гледа!

– Господа, но прво дали ми давате чесен збор? Бидејќи започнуваме сериозен разговор!

– Слушај го, бре, попот! Даваме, оче, како не! И, кој ќе се налути, безумен е! – рече.

– Гледам дека сте паметни луѓе, а јас сум глупав, но ќе ја почнеме „приказната“ за Бога онака како што умееме. Господа, јас ќе ви кажам дека сите вие, коишто се наоѓате во овој вагон сте – безумни!

– Гледај го ти ова, попот нѐ направи безумни!

Continue reading “Старец Клеопа (Илие): Разговор во возот” →

Бог, Којшто пребива на небесата и Којшто е Господ на сè, Којшто нам ни дава здив и живот, и сè, и Којшто без престан се грижи за нашето спасение, Он во вашите свети души да го испрати Духот на утешението, да го просветли вашиот ум, како што се просветлија учениците на нашиот Спасител; светлината на неговиот божествен блесок да го озари целиот духовен, умносоздаден човек; да го разгори целото ваше срце со божествениот ерос како кај Клеопа, и, бивајќи известено, да затрепери, сфаќајќи го зачнувањето на новиот Адам; на крајот, да се распадне стариот човек со сите негови старсти; и, така во секој момент непрестано да течат солзи, како извор од којшто истекува блажина. Амин.

Денес, чедо мое, го примив твоето писмо. Ги видов таму напишаните работи, и ти давам одговор на она за што ми пишуваш.

Начинот на умносрдечната (νοερά) молитва  е таков, каков што ти кажува преподобната старица. Кружната молитва, којашто се одвива во срцето, никогаш не се плаши од прелест. Друг начин или начини, содржат бојазност затоа што лесно им се приближува фантазијата и прелеста навлегува во умот.

Continue reading “Старец Јосиф Исихаст: Кружната молитва, којашто се одвива во срцето никогаш не се плаши од прелест” →